Travel

Aan de zijlijn: de Spaanse mentaliteit

Markt in Valencia

Observaties
Ruim een jaar bezoek ik maandelijks Spanje. Nadat alle prachtige gebouwen, de mooie natuur, de ruige bergen en alle toeristische attracties nu vrij onopvallend aan mij voorbij gaan. Nog steeds geniet ik van het weer, het eten en het levensmotto ’tranquilo’, als welkome afwisseling met het gehaaste Amsterdam. Maar wat ik ook zie is dat het hier allemaal geen rozengeur en manenschijn is. Punctualiteit is ze onbekend, Spanjaarden zijn liever lui dan moe en erg positief zien ze het ook allemaal niet in. Dan kun je nog beter met de Franse slag werken, want dankzij Franco weten ze hier echt niet meer wat werken is.

Geschiedenis bepaalt de toekomst
Hoewel Franco tot 1975 de leiding had, heeft zijn strenge dictatuur diepe sporen nagelaten. Sporen die tot op de dag van vandaag nog merkbaar zijn. Zoals het feit dat Spanjaarden liever lui dan moe zijn. Dankzij een nog steeds gulle overheid, wordt dat gedrag zelfs gestimuleerd. Als je als Spanjaard 6 maanden achtereen gewerkt hebt, kun je de dag erna niet meer komen opdagen om ontslag uit te lokken en krijg je dan 3 maanden geld mee. Geloof het of niet, maar er zijn echt mensen die met een kalender bijhouden hoe lang ze nog moeten om vervolgens 3 maanden terend op overheidsgeld niets te hoeven doen.
Onderhoud aan wegen, panden en dergelijke doen ze op de meest onlogische momenten: nu bijvoorbeeld staan vele panden aan de boulevard in Altea in de steigers. Terwijl het toeristen seizoen begint en het overdag al veel te heet is om te schilderen/metselen. Maar in de winter was het ’te koud’. Uhum… hier overwinteren jaarlijks duizenden buitenlanders.
Je zou verwachten dat jongere generaties wel aan de bel trekken, maar nee. Die zijn al lang blij dat ze eindelijk Engels op de middelbare school krijgen (tot 2 jaar geleden werden ‘dialecten’ als Valenciaans boven Engels verkozen en mochten alleen Latijns-Amerikanen Engels volgen).

Kansen zien
Ook zijn ze hier ontzettend goed in het verzinnen van excuses voor bepaald gedrag. De EHEC-bacterie is namelijk de schuld van de crisis. Om toch nog een beetje geld te verdienen, zijn boeren hier afgekeurde, goedkopere middelen als bestrijding gaan gebruiken of groente en fruit dat eigenlijk was afgekeurd vanwege diverse redenen, toch gaan verkopen. Ik heb het niet bedacht, het staat in de Spaanse kranten dus het is zo. Over die kranten gesproken; het aantal keren dat het woord ‘crisis’ wordt genoemd is ontelbaar. En ook daar worden geen tips of adviezen gegeven hoe je er nog wat van zou kunnen maken. Alleen maar cijfers met bewijs hoe erg het land er wel niet aan toe is en dat buitenlandse hulp echt nodig is.

Cultuurverschil ook opvoedingsverschil?
De invloeden van Franco hebben niet alleen invloed op de heersende cultuur, maar ook op de opvoeding. En daar is dan wel weer iets positiefs over te melden. Want de mensen zijn hier stukken vriendelijker en beleefder, bejaardenhuizen kennen ze niet, zorg voor ouderen wordt vanzelfsprekend door naaste familie geregeld. Kinderen op straat spreken je netjes aan als ze je wat willen vragen of iets aan je proberen te verkopen. En het horeca personeel is keurig gekleed in bedrijfskleding en bestaat niet uit ongeïnteresseerde studenten.

Buiten spel
Spaanse kids vermaken zich ook nog echt buiten, ook als ze niet een dagje ‘uit’ zijn naar het strand. Zonder telefoon, spelcomputer of andere gadgets, verzamelen alle buurtkinderen zich om samen te gaan spelen. Een gezellig groepje zingende kinderen door de straat als resultaat. Oudere kids letten op de kleintjes, jongens en meisjes door elkaar en iedereen mag gewoon mee doen. In Nederland is dat vaker uitzondering dan regel. Bij minder weer zijn de straten uitgestorven, terwijl het hier iedere avond op de straten levendig en gezellig is. Hele families die met elkaar genieten van lekker eten en elkaar, even alle zorgen van de dag vergeten. Werk, crisis en andere negatieve berichten zijn dan ook niet welkom en met je laptop een Spaans restaurant binnenlopen is dan ook niet aan te raden.

Tegendraads
Grappig detail is dat de Spanjaarden opkijken tegen de Nederlanders die hier komen ondernemen. Alles wat zij proberen werkt en vaak roepen de Spanjaarden bevriende Nederlanders te hulp als ze zelf de fout in gaan. Ze vinden dat ondernemen in ons bloed zit, we hard werken en risico’s durven nemen. Toch doet het goede Nederlandse voorbeeld ze nog niet volgen. Daar waar ik kansen te over zie en probeer in te springen, blijven ze liever wachten tot ‘de vette jaren’ er weer aan komen.
Toch blijft het een heerlijk land om af te wisselen met het haastige Nederland. Maar in plaats van al die peper in hun eten zouden ze er misschien even eentje in hun r**t moeten stoppen om de boel hier weer draaiende te krijgen.

Markt in Valencia

Sabine de Witte