Kunst en cultuur is zeg maar mijn ding, dat heb je hier vast al gemerkt. 887 en Robert Lepage zeggen jou wellicht weinig, mijn hart maakte meerdere vreugdesprongetjes toen ik te horen kreeg dat ik namens het Holland Festival naar Toronto mocht voor een preview van de voorstelling 887 en een interview met de regisseur Robert Lepage. Het Holland Festival komt je vast bekend voor als je in Amsterdam woont: de vlaggen zijn niet te missen. Het Holland Festival wordt dit jaar van 3 tot 25 juni gehouden, waarop onder andere 887 te zien zal zijn. Daar hoor je later meer van me over, eerst terug naar Toronto.
Preview voorstelling 887
Eén van de voorstellingen die je in juni kunt zien is de voorstelling 887 van Robert Lepage
Het liefst zou ik hier tot in detail je alles over deze prachtige solovoorstelling van Robert Lepage willen vertellen, maar dat zou echt zonde zijn als je de voorstelling zelf nog gaat bekijken. Het was indrukwekkend en boeiend van de eerste minuut tot het slotapplaus.
Toch een tipje van de sluier. In deze maar liefst twee uur durende voorstelling vertelt Robert Lepage, van oorsprong regisseur uit Quebec, Canada, het verhaal van zijn jeugd en de kunst van het onthouden.
Iets voor aanvang verschijnt hij op het podium voor wat huishoudelijke mededelingen over de nooduitgang en het gebruik van mobiele telefoons en terwijl de zaal nog wat na kucht, zijn tas op bergt, nog wat heen en weer schuift op de stoel en ondertussen steeds aandachtiger begint te luisteren dimt langzaam het zaallicht. Vervolgens wordt je 2 uur lang meegezogen in een verhaal over zijn jeugd, het Quebec in de jaren zestig waar hij met zijn ouders en broertje en zus opgroeide op nummer 887 van een appartementencomplex.
Hij staat de hele voorstelling alleen op het podium, visueel ondersteund door een enorme maquette van zijn ouderlijk huis, het appartementencomplex en soms zomaar ineens zijn keuken.
Daar ontvouwt zich een verhaal over opgroeien in een land waar er grote verschillen bestonden tussen Franstaligen en Engelstaligen Canadezen en waar in de jaren zestig het Front National steeds meer op een terroristische organisatie begon te lijken.
Lepage combineert scenes uit zijn jeugd met de zijn hedendaagse struggle met het leren van ellelange monologen. En verweeft als rode draad het prachtige gedicht “speak white” van Michèle Lalonde door de voorstelling. De voorstelling die overigens tweetalig is, zowel Frans als Engels, maar geen nood, alles wordt “ondertiteld”. Dit alles versterkt door het prachtige decor wat elke scene compleet van uiterlijk veranderd in een oogwenk. Oh ja, had ik al gezegd dat het een solovoorstelling is? Heel bijzonder!En eigenlijk wil ik niet meer over verklappen, maar ga alsjeblieft, je zal me later dankbaar zijn, beloofd 😉
Robert Lepage
Geboren op 12 december 1957 in de, voor Canada, vooravond van de roerige jaren zestig. Opgegroeid in het Franstalige Quebec met een hardwerkende vader (taxichauffeur) en een moeder die thuis voor hem en zijn broers en zussen zorgde dat nederigheid er met de paplepel werd ingegoten. Toch lijkt er weinig van deze nederigheid over als je kijkt naar de grootse projecten waar hij zijn stempel al op heeft gedrukt. Ik noem bijvoorbeeld de permanente show Cirque du Soleil show Kà in the MGM Grand of de miljoenen kostende opera “Ring” voor het New Yorkse Met.
Een dag na de voorstelling in het Bluma Appel theater, ook wel bekend als het Canadian Stage in Toronto, mocht ik aanschuiven bij een brunch met Robert Lepage zelf. Toch een beetje spannend en indrukwekkend als je de avond ervoor naar zo een mooie, persoonlijke voorstelling hebt gekeken. Tegelijkertijd een uitgelezen kans om hem alle vragen te stellen die ik tijdens de voorstelling al wilde stellen.
No history without a story
Met deze woorden eindigde Robert (ik mocht Robert zeggen) ons interview. En eigenlijk omvat deze quote exact wat de voorstelling inhoudt.
Zonder het verhaal van zijn jeugd, het opgroeien in Quebec, zijn dementerende oma die bij hen intrekt en het moeizame geld verdienen van zijn vader was het onmogelijk geweest deze voorstelling te maken. “Door het vertellen van een klein, persoonlijk verhaal kun je een groter, intenser verhaal vertellen. Mensen hebben een houvast nodig, iets waar ze zich hoe dan ook mee kunnen identificeren”.
Manon: “Maar is het allemaal waar gebeurd?”.
Robert: “Het verhaal is eigenlijk volledig waargebeurd met hier en daar een kleine aanzetting of aanpassing misschien wel van de werkelijkheid. Zo was onze onderbuurvrouw in het echt eigenlijk de buurvrouw van drie huizen tegenover ons, maar uiteindelijk is het mijn versie van hoe ik het me herinner. Mijn jeugd, de verhalen”.
M: “Deze herinneringen, zijn er familieleden, bijvoorbeeld broer en zussen, die dit heel anders hebben beleefd? “
R: “Mijn broer heeft de voorstelling gezien en was het met veel dingen niet eens. Hij werd er opstandig van, vond dat ik soms zaken erger maakte. Mijn zus daarentegen was het juist wel met veel dingen eens. Zo zie je maar, ieder interpreteert een geschiedenis op zijn of haar eigen manier.”
M: “Was het in de eerste instantie toe je begon met schrijven meteen duidelijk dat je vader zo een belangrijke rol zou gaan spelen in jullie familieverhaal?”
R: “Absoluut niet, maar gedurende het schrijven, of eigenlijk bedenken,werd hij steeds meer de hoofdpersoon.”
M: ”Geen schrijfproces, vertel.”
R: “ Ik schrijf niks op, dat gebeurd uiteraard uiteindelijk wel om bijvoorbeeld de vertalingen etc te maken, maar veel zit in mijn hoofd. Alles eigenlijk.”
M: “Het is indrukwekkend, de manier waarop je alle op het eerste oog, moeiteloos aan een stuk door vertelt. En dat ook nog tweetalig! Mijn eerste vraag was eigenlijk: hoe?”
R: “ Ah, de vraag die iedereen wil weten! Er is geen truc, het is simpelweg een kwestie van doen. Wist je dat er ooit onderzoek is geweest op een universiteit en dat bleek uit MRI scans van acteurs dat deze het zelfde gedeelte van de hersens gebruiken als muzikanten? Het is bijna als een lied componeren.”
M: “Je speelt de voorstelling nu al ruim 2 jaar, ga je ooit de mist in of zit het nu helemaal in je hoofd?”
R: Heel soms verspreek ik me, maar de truc is te zorgen dat het niet opvalt! (lacht).”
M: “Verveelt het niet, dezelfde voorstelling, alleen, zo vaak opvoeren?”
R: “Nee absoluut niet! Elke voorstelling is toch anders, het publiek is anders en elk land is anders. Ook veranderd de voorstelling vaak, door gebeurtenissen in het nieuws of door het werk van de vertalers van de landen waarin ik de voorstelling speel. Doordat zij de tekst bijna analyseren veranderen er soms ook woorden of zelfs zinnen. Het is nooit af.”
M: “Welk publiek of land is dan het leukst?”
R: “ Ik denk het publiek in Japan. Tegelijkertijd ook het spannendste publiek. Het tonen van emotie is in Japan not done en mensen kunnen een hele voorstelling stil en ogenschijnlijk emotieloos kijken. Dat kan heel intimiderend en spannend zijn. Als de voorstelling dan voorbij is, is er zeker applaus, maar pas bij persoonlijke gesprekken merk je hoe mooi of bijzonder ze iets vonden. Ook is hun theatercultuur interessant. Zij maken van elk stuk of voorstelling hun volledig eigen interpretatie. Heel interessant.”
M: “En het publiek in Nederland?”
R: “Nederlanders zijn heel vrij, heel open. En ook heel veel gewend. Ze hebben een theater cultuur en staan voor veel dingen open. Dat kan heel bevrijdend zijn om voor te spelen terwijl in NYC mensen soms juist heel terughoudend kunnen zijn of moeten wennen aan alles wat er op het podium gebeurd.”
M: “Je bent nu al zeker de wereld rond geweest met de voorstelling, hoe lang wil je hem nog blijven spelen?”
R: “Voorlopig staat er weer een nieuw seizoen gepland (red: het seizoen begint in september) en spelen we nog zeker een jaar door. Daarna zien we wel.”
M: “En dan over 20 jaar een vervolg? Iets met het huisnummer van nu?”
R: “Haha! Wie weet! Dan moet er wel weer een mooi verhaal zijn. No history without a story…”
Enthousiast geworden? Koop dan nu vast kaarten voor 887 tijdens Holland Festival in Amsterdam.
De voorstelling 887 is te zien op het Holland Festival op vrijdag 16, zaterdag 17 en zondag 18 juni 2017. De voorstelling op zondag 18 juni is een matineevoorstelling onderdeel van het HF Young programma.
Het gehele programma van het Holland Festival is te vinden op de website.
* Alle foto’s van de voorstelling zijn gemaakt door Érick Labbé tenzij anders vermeld
